Trong bất kỳ xã hội nào, hàng hóa sức lao động vẫn được xem là điều kiện cơ bản cho mọi quá trình sản xuất. Vậy sức lao động là gì? Vì sao nói hàng hóa sức lao động là hàng hóa đặc biệt? Bài viết sau đây sẽ giải đáp những thắc mắc trên.
Tại sao hàng hóa sức lao động được xem là hàng hóa đặc biệt?
Hàng hóa sức lao động - một phần quan trọng của cuộc sống và phát triển xã hội, được xem là hàng hóa đặc biệt vì nhiều yếu tố quan trọng liên quan đến tính chất và vai trò của nó trong nền kinh tế và xã hội.
Sự kết hợp giữa sức lao động và con người: Hàng hóa sức lao động không thể tách rời khỏi con người. Đây không chỉ là một loại sản phẩm được tạo ra từ việc lao động mà còn phản ánh khả năng, năng lực, và sự đóng góp duy nhất của từng người lao động.
Tính độc đáo này tạo nên sự liên kết mật thiết giữa người lao động và quá trình sản xuất, khiến cho hàng hóa sức lao động trở thành một biểu tượng cho sự khả thi và sáng tạo con người.
Giá trị của hàng hóa sức lao động phản ánh mức độ cần thiết của lao động để tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ. Điều này thể hiện sự ảnh hưởng của hàng hóa sức lao động đến môi trường kinh tế và xã hội.
Giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động thể hiện khả năng đáp ứng nhu cầu của thị trường và xã hội, đồng thời tạo nên sự đa dạng và phong phú trong cuộc sống hàng ngày.
Sự đóng góp và tầm quan trọng xã hội: Hàng hóa sức lao động đóng góp một phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của xã hội. Khả năng tạo ra giá trị, sự đóng góp xã hội, và tính độc đáo của hàng hóa sức lao động làm cho nó trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình thúc đẩy tiến bộ và phát triển của con người và xã hội.
Trên đây là toàn bộ kiến thức cơ bản về khái niệm sức lao động là gì? Qua đó, chúng ta có thể nhận thấy rằng hàng hóa sức lao động đóng vai trò đặc biệt, là nguồn gốc của giá trị thặng dư. Mọi vấn đề còn vướng mắc vui lòng liên hệ 19006192 để được LuatVietnam hỗ trợ, giải đáp.
Hàng hóa sức lao động là một khái niệm trong kinh tế học, đặc biệt được nhấn mạnh trong lý thuyết của Karl Marx. Đây là khả năng lao động của con người, bao gồm cả thể lực và trí tuệ, được bán trên thị trường lao động.
Các thuộc tính của hàng hóa sức lao động:
Giá trị sử dụng của hàng hóa: giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động là khả năng của người lao động thực hiện các công việc sản xuất và cung cấp dịch vụ. Ví dụ, một công nhân có thể sử dụng sức lao động của mình để sản xuất hàng hóa trong nhà máy hoặc cung cấp dịch vụ như sửa chữa máy móc.
Giá trị trao đổi của hàng hóa: giá trị trao đổi của hàng hóa sức lao động được biểu hiện qua tiền lương mà người lao động nhận được. Tiền lương này phản ánh giá trị của sức lao động trên thị trường lao động. Ví dụ, một kỹ sư phần mềm có thể nhận được mức lương cao hơn so với một công nhân phổ thông do giá trị trao đổi của sức lao động kỹ sư cao hơn.
Mối quan hệ giữa giá trị sử dụng và giá trị trao đổi
Giá trị sử dụng là cơ sở để quyết định giá trị trao đổi của hàng hóa. Nếu một hàng hóa không có giá trị sử dụng, nó sẽ không có giá trị trao đổi. Ngược lại, giá trị trao đổi của hàng hóa giúp xác định giá trị của nó trên thị trường và tạo điều kiện cho việc trao đổi hàng hóa diễn ra.
Hàng hóa sức lao động được coi là đặc biệt vì nó không giống với các loại hàng hóa thông thường. Người lao động chỉ bán quyền sử dụng sức lao động của mình trong một khoảng thời gian nhất định, không bán quyền sở hữu. Hơn nữa, giá trị của hàng hóa sức lao động còn bao gồm các yếu tố tinh thần và lịch sử, phản ánh sự phát triển của xã hội và nhu cầu của con người.
Hàng hóa sức lao động là gì? Ví dụ về hai thuộc tính của hàng hóa sức lao động như thế nào? (Hình từ Internet)
Thị trường lao động và sức lao động
Thị trường lao động trong tiếng Anh được gọi là Labor market hay Job market.
Sức lao động trong tiếng Anh được gọi là Labor power.
- Thị trường lao động là nơi doanh nghiệp và người có sức lao động gặp nhau và thỏa thuận với nhau về việc doanh nghiệp sử dụng sức lao động của người lao động và trả thù lao lao động cũng như thực hiện nghĩa vụ đối với họ thông qua quan hệ hợp đồng lao động.
- Sức lao động là điều kiện để lao động.
- Trong cơ chế thị trường, thị trường lao động là thị trường cạnh tranh: cạnh tranh sử dụng lao động và cạnh tranh tìm kiếm công ăn việc làm.
- Thị trường lao động mang tính khu vực hóa và quốc tế hóa vừa cho phép, vừa đòi hỏi các doanh nghiệp sử dụng lao động và người có sức lao động đều phải cạnh tranh nhau ở phạm vi rộng.
- Lựa chọn nơi làm việc tốt là quyền của người lao động, đặc biệt đối với lao động có chất lượng và tay nghề cao, nhất là trong bối cảnh lao động trong nước có quyền tham gia vào thị trường ở các nước khác.
Tính toán và lựa chọn lao động phù hợp với yêu cầu sản xuất kinh doanh luôn là điều kiện không thể thiếu để tổ chức lao động khoa học, nâng cao năng suất lao động và trả lương cao cho người lao động.
Khác với các nhân tố sản xuất khác, sức lao động nằm trong cơ thể sống của con người. Để có sức lao động con người cần phải tiêu hao một lượng của cải vật chất mỗi ngày. Vì vậy, doanh nghiệp cần tính toán và trả thù lao sao cho đáp ứng được nhu cầu cuộc sống hàng ngày của người lao động.
Sức lao động nằm trong cơ thể con người cho nên có đặc trưng cơ bản là có thể tách rời giữa khả năng và thể hiện khả năng trong thực tế. Hơn thế nữa, sức lao động không cố định mà thay đổi cùng với quá trình phát triển của thời gian, sức lao động có thể mai một đi, có thể phát triển...
Nhận thức của con người về vai trò của nhân tố lao động cũng ngày càng thay đổi.
- Trước đây, lao động không được người sử dụng coi trọng.
- Ngày nay, coi sức lao động là điều kiện để doanh nghiệp phát triển, lao động là tài nguyên vô cùng quí giá đối với doanh nghiệp.
- Nhu cầu về bình đẳng xã hội trong lao động và sự thỏa mãn các mặt xã hội của cá nhân ngày càng phát triển.
Vì vậy, người sử dụng lao động phải hiểu rõ đặc trưng cơ bản này của nhân tố lao động để không làm mai một sức lao động mà có giải pháp đúng đắn trong sử dụng lao động nhằm ngày càng phát triển năng lực của người lao động.
(Tài liệu tham khảo: Tài liệu Quản trị các đối tượng bên trong doanh nghiệp, ĐH Kinh tế Quốc dân)
Lao động là gì? Chính sách của Nhà nước về lao động (Hình từ internet)
Về vấn đề này, THƯ VIỆN PHÁP LUẬT giải đáp như sau:
Hiện nay pháp luật chưa có khái niệm cụ thể về lao động nhưng có thể hiểu lao động là hoạt động có mục đích của con người, thông qua hoạt động đó con người tác động vào giới tự nhiên, cải biến chúng thành những vật có ích phục vụ nhu cầu của con người.
Chính sách của Nhà nước về lao động
Cụ thể tại Điều 4 Bộ luật Lao động 2019 quy định chính sách của Nhà nước về lao động bao gồm:
- Bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, người làm việc không có quan hệ lao động; khuyến khích những thỏa thuận bảo đảm cho người lao động có điều kiện thuận lợi hơn so với quy định của pháp luật về lao động.
- Bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động, quản lý lao động đúng pháp luật, dân chủ, công bằng, văn minh và nâng cao trách nhiệm xã hội.
- Tạo điều kiện thuận lợi đối với hoạt động tạo việc làm, tự tạo việc làm, dạy nghề và học nghề để có việc làm; hoạt động sản xuất, kinh doanh thu hút nhiều lao động; áp dụng một số quy định của Bộ luật Lao động 2019 đối với người làm việc không có quan hệ lao động.
- Có chính sách phát triển, phân bố nguồn nhân lực; nâng cao năng suất lao động; đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao trình độ, kỹ năng nghề cho người lao động; hỗ trợ duy trì, chuyển đổi nghề nghiệp, việc làm cho người lao động; ưu đãi đối với người lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao đáp ứng yêu cầu của cách mạng công nghiệp, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Có chính sách phát triển thị trường lao động, đa dạng các hình thức kết nối cung, cầu lao động.
- Thúc đẩy người lao động và người sử dụng lao động đối thoại, thương lượng tập thể, xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định.
- Bảo đảm bình đẳng giới; quy định chế độ lao động và chính sách xã hội nhằm bảo vệ lao động nữ, lao động là người khuyết tật, người lao động cao tuổi, lao động chưa thành niên.